Dokładny pomiar drewna okrągłego jest jednym z istotniejszych zadań w procesie pozyskania i sprzedaży tego surowca – obok jakości, jest on najważniejszym parametrem przy ustalaniu wartości zakupu. W interesie zarówno kupującego, jak i sprzedającego pożądane jest więc, aby znać dokładną ilość surowca.
W Polsce pomiar drewna dokonywany jest obecnie metodą tradycyjną, tzn. ręcznie (taśmą i przymiarem liniowym), przez służbę leśną (leśniczych i podleśniczych), zgodnie z zasadami opracowanymi przez Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych. Pozyskane w wyniku wycinki drewno układa się w stosy, a następnie ustala się jego miąższość poprzez pomnożenie zmierzonej szerokości, długości i wysokości stosu, z dokładnością do 1 cm. Ponieważ ułożony w stos surowiec drzewny ma znaczną ilość wolnych przestrzeni między poszczególnymi sztukami, otrzymana wartość korygowana jest za pomocą opracowanych współczynników zamiennych.
W przypadku drewna kłodowanego (WK) miąższość określana jest jednak najczęściej poprzez pomiar w sztukach pojedynczo, tzn. poprzez precyzyjne (z dokładnością do 0,1 cm) zmierzenie średnicy górnej czoła każdej sztuki z osobna i przemnożenie jej przez określoną długość nominalną. Dokonywana w ten sposób odbiórka drewna jest jedną z najbardziej czasochłonnych czynności obciążających pracowników terenowych Lasów Państwowych, czego dowiodły badania naukowe przeprowadzone przez Grzywińskiego i in. (2019).
W wielu krajach europejskich (np. Niemcy, Austria, Łotwa, Estonia, Finlandia) pomiar miąższości drewna odbywa się z wykorzystaniem narzędzi fotogrametrycznych. Działanie aplikacji do fotooptycznego pomiaru drewna polega na wykonaniu serii zdjęć mierzonego stosu, które następnie łączone są w jeden obraz panoramiczny.
Następnie aplikacja identyfikuje oraz zlicza pojedyncze sztuki drewna w stosie. Program wpisuje w przekroje czół poszczególnych kłód okręgi i wylicza średnice. Ostatnim etapem jest obliczenie objętości i miąższości stosu i przygotowanie raportu z pomiaru (Pachuta i in. 2018). Ostatnia dekada wydaje się być technologiczną rewolucją w dziedzinie przemysłowego określania miąższości drewna narzędziami fotogrametrycznymi (tj. za pomocą analizy obrazu). Na rynkach międzynarodowych pojawia się coraz więcej innowacyjnych rozwiązań, które konkurują ze sobą.
Obecnie rozróżnia się dwie technologie fotooptycznego pomiaru drewna: przy użyciu smartfonów/tabletów z wbudowanym fotooptycznym systemem pomiarowym oraz przy użyciu systemu kamer umieszczonych na dachu samochodu. Badania naukowe przeprowadzone m.in. przez Pásztory Z. i in. (2018, 2016), Cremer T. i in. (2020), Heinzmann B. (2017) oraz Knyaz V. i in. (2014) wykazują, że pomiar fotooptyczny drewna cechuje się przede wszystkim szybszym (nawet o 70%) i nieskomplikowanym sposobem pomiaru, o większej dokładności, z możliwością automatyzacji tworzenia i archiwizacji dokumentacji pomiarowej (zdjęcie i raport z charakterystyką surowca dostępne dla zainteresowanych stron), co pozwala na racjonalizację całego procesu biznesowego sprzedaży drewna i jego przejrzyste przedstawienie dla wszystkich zainteresowanych.
Od pewnego czasu technologią tą zainteresowano się szerzej również w Polsce. Jest to związane głównie ze wzrostem pozyskania drewna, które od 1990 r. wzrosło przeszło dwukrotnie – do 38,5 mln m3 w 2015 roku i 40,6 mln m3 w 2019 roku (Raport o stanie lasów w Polsce). Wszystko wskazuje na to, że tendencja będzie rosnąca ze względu na zapas drewna oraz popyt, w związku z czym leśniczowie i podleśniczowie w dalszym ciągu będą mocno zaangażowani w odbiórki drewna, kosztem czynności związanych m.in. z ochroną lasu, edukacją ekologiczną czy turystycznym zagospodarowaniem lasu.
Wnioski z dotychczasowych badań przeprowadzonych zarówno przez europejskich badaczy, jak i polskich naukowców, którzy od trzech lat testują fotooptyczny pomiar drewna na zlecenie Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych i we współpracy z Leśnym Zakładem Doświadczalnym w Murowanej Goślinie, są jednoznaczne – nie ma ucieczki przed postępem i innowacyjną, nowoczesną technologią. Fotooptyczne systemy pomiaru drewna rozwijają się bardzo dynamicznie; w Europie ilość drewna mierzona za pomocą tych systemów podwaja się z roku na rok i ma to swoje uzasadnienie (Jodłowski i in. 2016). Zważywszy na ilość zalet i rekomendacje zarówno praktyków, jak i badaczy, zdaje się być konieczne wprowadzenie do stosowania w polskim leśnictwie fotooptycznej metody pomiaru drewna, celem ułatwienia realizacji prac z zakresu użytkowania lasu, co z kolei będzie sprzyjało zmniejszeniu obciążenia pracą.
W jaki sposób, którymi systemami, przy spełnieniu jakich warunków – temu wszystkiemu służy planowana konferencja, której organizatorzy za główny cel postawili wypracowanie rekomendacji wdrożeniowych fotooptycznego pomiaru drewna w Polsce.